Wstęp
Związek Harcerstwa Polskiego jest organizacją, która bardzo mocno czerpie z tradycji minionych lat, co w dużej mierze kształtuje tożsamość naszej organizacji. Metoda Harcerska wyznacza nam kierunek i uniwersalne zasady wychowywania naszych podopiecznych (w tym innych instruktorów), którzy, poprzez służbę i osobisty przykład, mają kształtować kolejne pokolenia.
Nie można jednak zapominać o otaczającej nas i ciągle zmieniającej się rzeczywistości wpływającej również na naszą Organizację, dlatego też ZHP powinno czerpać z zewnętrznych źródeł wiedzy, aby móc jak najlepiej wykorzystać swój ogromny potencjał wychowawczy.
W wyniku powyższej refleksji zdecydowałem się na stworzenie tego materiału.
System Pracy z Kadrą a (T)GROW+M
Dokument System Pracy z Kadrą,przedstawia najważniejsze sposoby pracy
z instruktorami poprzez (samo)kształcenie, pełnienie funkcji, ewaluację oraz pracę nad sobą. Nie ma w jednak nim mowy o tym, z jakich źródeł zewnętrznych (badań naukowych, książek itd.) można korzystać w procesie PzK. Stąd też jednym z pomysłów na wykorzystanie profesjonalnej wiedzy spoza ZHP, jest wprowadzenie elementów coachingu[1], a dokładniej mówiąc, modelu coachingowego, który może wesprzeć instruktorów w planowaniu harcerskich celów oraz w analizie ich sytuacji (nie tylko harcerskiej).
Poniższy model, wraz z kwestionariuszem, został przygotowany i zaprezentowany podczas warsztatów Efekt Wioski, które odbyły się podczas Letniej Akcji Szkoleniowej w 2016 roku. Materiał jest przeznaczony dla instruktorów każdego poziomu organizacji, którzy poszukują nowych narzędzi pomocnych w samokształceniu oraz planowaniu swojego rozwoju. Można tez go również wykorzystać podczas pracy z podopiecznym w trakcie rozpisywania próby instruktorskiej lub wędrowniczej, a do jego zastosowania nie jest potrzebna żadna wiedza specjalistyczna. Można go wykorzystać jako uzupełnienie dla Indywidualnych Ścieżek Rozwoju oraz Mapy Kompetencji.
Co to jest (T)GROW + M?
Model (T)GROW jest jednym z najbardziej znanych i najchętniej stosowanych modeliw pracy
z ludźmi, służącym do wyznaczania celów oraz drogi ich realizacji. Model ten zostałspopularyzowany przez Johna Whitmore’a w książce Coaching for work (tłum. Coaching:trening efektywności. Rozwój ludzkiego potencjału w oparciu o model GROW, zasady orazpraktyka coachingu i przywództwa, Warszawa 2011). Model (T)GROW rozwija się
w następujący sposób:
Topic – wstępne zrozumienie, temat rozmowy
Goal (cel) – Co chcesz uzyskać?
Reality (rzeczywistość) – Co się teraz dzieje? Jak jest teraz?
Options (opcje) – Co możesz zrobić? Jakie są alternatywy?
Will (wola, motywacja) – Co zrobisz? Po co to robisz?
Wyobraźmy sobie sytuację, w której przychodzi do nas nasz podopieczny lub członek naszego zespołu i potrzebuje wsparcia w zakresie zaplanowania swojej próby lub podjęcia ważnej decyzji. Na początku określamy wraz z nim temat (który często jest nieskonkretyzowanym celem), o którym chce porozmawiać, np. stoję przed trudnym wyzwaniem założenia szczepu i nie wiem, jak to zrobić. Na postawie powyższych słów możemy skonkretyzować cel (np. z użyciem popularnego SMARTa), np. Chcę w ciągu dwóch miesięcy założyć szczep i zostać komendantem szczepu.
Następnie po kolei analizujemy sytuację, w której znajduje się nasz podopieczny, czyli co teraz ma, żeby założyć szczep. Np. posiadam minimum trzy jednostki z dwóch różnych poziomów metodycznych, mam stopień podharcmistrza, jednak nie mam kursu komendantów szczepów. Potem, co może zrobić, żeby założyć szczep, np. pójść do komendanta i poprosić go o pomoc w sformalizowaniu przedsięwzięcia oraz poprosić o dofinansowanie do kursu. Ostatni element jest również bardzo istotny, ponieważ pokazuje nam, co motywuje naszego podopiecznego, dzięki czemu dostajemy informację, jak możemy wspierać instruktora.
Ze względu na specyfikę naszej organizacji dodałem również jedną literę, która ma nam przypominać o tym, czym powinniśmy się kierować w naszej harcerskiej pracy.
M – (metoda harcerska) – W jaki sposób twoje działania realizują
Metodę Harcerską?
Przykładowe funkcjonowanie modelu (T)GROW+M w planowaniu.
W poniższej tabeli przedstawiono przykładowe do każdego etapu pytania, które można zadać podczas planowania rozwoju instruktora lub planowania jakiejś imprezy.
| ETAP | PRZYKŁADOWE PYTANIA |
| Topic (temat) | Czym chcesz się dziś zająć?
Jakiej kwestii chcesz się przyjrzeć? Jaki problem rozwiązać? |
| Goal (cel) | Czego oczekujesz po tej rozmowie?
Co konkretnie chciałbyś osiągnąć? Jaki ma być wynik tego spotkania? Co dla ciebie oznacza ten cel? Po czym poznasz, że osiągnąłeś sukces? Co będziesz wiedzieć, czuć, słyszeć, myśleć gdy to osiągniesz? |
| Reality (rzeczywistość) | Jak dzisiaj wygląda sytuacja w tym zakresie?
Co już w tym temacie zrobiłeś/zrobiłaś? Co może blokować sukces? Czego ci brakuje? Co chcesz utrzymać? Co jest dobrego w Twojej sytuacji? Co do tej pory zrobiłeś, żeby poprawić sytuację? |
| Options (opcje) | Jakie działania możesz podjąć żeby zrealizować ten cel?
Jakie są inne alternatywy? Jakie są wady i zalety każdego z podejść? |
| Will (chęci, motywacja) | Które działania wybierasz?
Kiedy je wdrożysz? Jakiego wsparcia potrzebujesz? Kim się staniesz, kiedy osiągniesz ten cel? Jak będziesz o sobie myśleć? Co musisz zrobić, alby je zrealizować? Jakie konkretne działania? Co cię motywuje do odjęcia tych działań? |
| Metoda Harcerska | W jaki sposób te założenia realizują MH?
Czy wszystkie są zgodne z Metodą Harcerską? Czy są w jakimś stopniu wychowawcze? Jeśli tak, to w jakim? |
Opracowanie własne w oparciu i J. Whitmore, Coaching: trening efektywności…, Warszawa 2011
Arkusz ustanawiania celu w oparciu o model (T)GROW.
Poniższenarzędzie można wręczyć naszemu podopiecznemu, członkowi zespołu, z którym współpracujemy lub osobie poszukującej dla siebie celu. Odpowiedzi z tego arkusza mogą być podstawą do dalszej rozmowy o ścieżce instruktorskiej.
| Arkusz ustanawiania celów | |
| 1. Czego chcesz? [G]
Co chcesz osiągnąć? |
Chcę… |
| 2. Co mi da osiągnięcie celu?
[G, W] |
|
| 3. Zobacz swój cel! [G]
Co zobaczę, usłyszę, poczuję, gdy osiągnę swój cel? Co zobaczą, usłyszą, poczują inni, gdy osiągnę swój cel?
|
Zobaczę, usłyszę, poczuję… |
| 4. Konkretnie: gdzie? Kiedy? Z kim? [R,O]
Podaj pierwszą datę, o której pomyślisz. |
|
| 5. Inne możliwości [O]
Jakie inne możliwości mogę mieć, gdy osiągnę swój cel? |
|
| 6. Czym dysponujesz? [R]
Zasoby osobiste (zdolności talenty, umiejętności, wiedza, wartości, przekonania); – Ludzie (kto, co robi dobrze? kto może ci pomóc? od kogo się uczyć? kto może być dobrym przykładem? |
Moje zasoby osobiste…
Mam następujące rzeczy potrzebne do realizacji celu… |
| 7. Czy to jest mój osobisty cel? [R]
Co ja potrzebuję, aby osiągnąć cel? |
|
| 8. Sporządź plan działania [O,W]
Jaki jest twój pierwszy krok? Jakie zrobisz kolejne kroki, aby osiągnąć cel? |
|
| 9. Po osiągnieciu celu … [W]
Kim będziesz, gdy osiągniesz cel? Czy to w twoim stylu? Co zyskasz, gdy osiągniesz cel? |
|
| 10. Działania są zgodne z Metodą Harcerską, ponieważ…
W jakim stopniu nasze cele są wychowawcze? Czy realizują MH? |
|
Opracowanie własne w oparciu o: L. Kupaj, W.Krysa, Kompetencje coachingowe nauczycieli, Warszawa 2014, s. 41-42
phm. Marcin Miłko
[1]Coaching jest interaktywnym procesem, który pomaga pojedynczym osobom lub organizacjom w przyspieszeniu tempa rozwoju i polepszeniu efektów działania. Coache pracują z klientami w zakresach związanych z biznesem, rozwojem kariery, finansami, zdrowiem i relacjami interpersonalnymi. Dzięki coachingowi klienci ustalają konkretniejsze cele, optymalizują swoje działania, podejmują trafniejsze decyzje i pełniej korzystają ze swoich naturalnych umiejętności.
Na podstawie definicji coachingu zaproponowanej przez International CoachFederation http://icf.org.pl/pl79,coaching.html [dostęp 24.01.2017 rok].
Bibliografia
- H. Law, S. Ireland, Z. Hussain, Psychologia coachingu, tłum. G. Skoczylas, PWN, Warszawa 2010.
- J. Rogers, Coaching, tłum. P. Pacyniak, GWP, Sopot 2009.
- J. Whitmore, Coaching: treningefektywności. Rozwój ludzkiego potencjału w oparciu o model GROW, zasady oraz praktyka coachingu i przywództwa, tłum. M. Sobczak, G+J Gruner+Jahr Polska, Warszawa 2011.
